⎝♥⏝♥⎠ မီးပံုးေလးေတြ ျဖဴျပာ၀ါနီ ⎝♥⏝♥⎠

⎝♥⏝♥⎠ မီး ပံုး ေလး ေတြ ျဖဴ ျပာ ၀ါ နီ ⎝♥⏝♥⎠

( ၁ ) ၀ါလကင္းလြတ္ သီတင္းကၽြတ္ ဆိုသည္ႏွင့္အညီ ရဟန္းေတာ္မ်ား ၀ါဆို၀ါကပ္သည့္ ၀ါတြင္းသံုးလ ဟူေသာကာလသည္ သီတင္းကၽြတ္ လၿပည့္ေက်ာ္သည္ႏွင့္ ကုန္ဆံုးေပေတာ့သည္။ “၀ါဆို” ႏွင့္ အဖြင့္အပိတ္ညီစြာ “၀ါကၽြတ္” ဟု ရည္ညႊန္းေလ့ ရွိပါသည္။ ပုဂံေခတ္က သီတင္းကၽြတ္လကို “သန္တူ” ဟုေခၚသည္။ “သႏ ၱဳ” ဟူ၍ ေရးသည္။ ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က “သန္” သည္ “ေကာက္၊ စပါး”၊ “တူ” သည္ “ေထာင္မတ္သည္” ဟုအဓိပၸာယ္ရသည္။ ထို႕ေႀကာင့္ “သန္တူ” ဆိုသည္မွာ ေကာက္စပါးပင္မ်ား ေပါက္ပြား၊ ထြက္ထ၊ ေထာင္မတ္လာေသာလဟု အဓိပၸာယ္ရေႀကာင္း ဖြင့္ဆိုသည္။
“သီတင္းကၽြတ္” ဟူေသာ အသံုးကို လအမည္အၿဖစ္ အင္း၀ေခတ္တြင္မွ သံုးေႀကာင္း၊ “သတင္း” ဟု ေရးေလ့ရွိေႀကာင္းလည္း သိရသည္။ရဟန္းေတာ္မ်ား သီတင္းသီလ ေဆာက္တည္က်င့္သံုး သည့္ကာလ ကၽြတ္လႊတ္ျပီးေျမာက္သည့္လ ျဖစ္၍ သီတင္းကၽြတ္လ ဟုေခၚျခင္းျဖစ္သည္။”သီတင္းသီလ၊ သီတင္းပတ္၊ သီတင္းသံုး၊ ဥပုသ္သီတင္း၊ သီတင္းသည္” စသည့္ အသံုးမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနပါသည္။ “သႏၱဳ” ႏွင့္ ၀ါကၽြတ္၊ သီတင္းကၽြတ္္တို႕ စပ္ကူးမပ္ကူး ျဖစ္ေနသည့္အသံုးကို “အခါထိမ္းမွတ္ သႏၱဴ ကၽြတ္ေသာ္” ဟူ၍ ေတြ႕ရသည္။ ရွင္အုန္းညိဳ၏ ဂါထာေျခာက္ဆယ္ပ်ိဳ႕တြင္ ျဖစ္သည္။ “၀ါကၽြတ္သန္ပြဲ၊ သႏၱဴလဟု၊ မည္ရေခၚေျမ့၊ ၀ါကၽြတ္ေန႕တြင္” ဟူ၍ ေရးဖြဲ႕ပံုမ်ားလည္း ရွိပါသည္။

( ၂ ) သီတင္္းကၽြတ္လ ဆိုသည္ႏွင့္ “ဆီမီးေရာင္ရွိန္္ ထိန္၀ါလင္း သီတင္းကၽြတ္ေတာ့မည္” ဆိုေသာ သီခ်င္းသံႏွင့္အတူ ထိန္ထိန္လင္းေအာင္ ထြန္းညွိပူေဇာ္သည့္ မီးထြန္းပြဲေတာ္ကို သတိရ တတ္ႀကပါသည္။
ေဂါတမ ဘုရားရွင္သည္ ခုနစ္၀ါေျမာက္တြင္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္သို႕ႀကြေတာ္မူ၍ မယ္ေတာ္ သႏၱဳသိတနတ္သား အမွဴးျပဳေသာ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းအား ၀ါတြင္း သံုးလပတ္လံုး အဘိဓမၼာတရား ေဟာႀကားေတာ္မူျပီးေနာက္ သကၤႆနဂိုရ္ျပည္သို႕ ဆင္းသက္ေတာ္မူရာတြင္ လူအေပါင္းက ပူေဇာ္ႀကသည္။ "ဘုရားရွင္ ျပန္ႀကြလာပံုကို သရုပ္ေဖာ္ေသာအားျဖင့္ သီတင္းကၽြတ္လတြင္ မီးျမင္းမိုရ္၍ ပြဲမ်ားကို က်င္းပႀကသည္။ မီးထြန္းပြဲမ်ားကို က်င္းပႀကသည္။ ကၽြမ္းထိုးပြဲ၊ တိုင္တက္ပြဲ၊ လက္ေ၀ွ႔ပြဲမ်ားကို က်င္းပႀကသည္" ဟု ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္က မိန္႔ဆိုထားသည္။
"ေရႊနန္းေတာင္ေတာ္ဦးမွာ၊ ကြန္႔ျမဴးျမင္းမိုရ္မီး၊ ညီးတဲ့ခါခ်ိန္" ဟု ဖိုးသူေတာ္ဦးမင္း ဖြဲ႔ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း သစ္၀ါးမ်ားကို ျမင္းမိုရ္ေတာင္သ႑န္ ျမင့္ျမင့္မားမား ေဆာက္လုပ္၍ မီးထြန္းညွိ ပူေဇာ္သည့္ပြဲကို ျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္က ခမ္းနားစြာ က်င္းပခဲ့ႀကသည္။ ဘုရားရွင္ တာ၀တိ ံသာမွ ေစာင္းတန္းသံုးသြယ္ျဖင့္ ဆင္းသက္ေတာ္မူရာတြင္ နတ္ျဗဟၼာမ်ား ျခံရံလိုက္ပါလာႀကပံု၊ လူအမ်ားက ပူေဇာ္ႀကပံုတို႔ကို အေႀကာင္းခံလ်က္ မီးျမင္းမိုရ္ပြဲ က်င္းပရာတြင္ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားျဖင့္ စည္ကားလ်က္ရွိပံု၊ မႏၱေလး ေနျပည္ေတာ္ မီးျမင္းမိုရ္ပြဲတြင္ ပရိသတ္ တိုးမေပါက္ေအာင္ စည္ကားပံုတို႕ကို ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ႀကီးတြင္ ေတြ႕ရသည္။ မီးျမင္းမိုရ္ပြဲကို ေက်းလက္တြင္ တာ၀တိ ံသာပြဲဟုလည္း ေခၚေႀကာင္းသိရပါသည္။

( ၃ ) မီးထြန္းပြဲေတာ္ကို ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ က်င္းပႀကသည္။ ဆီမီးခြက္မ်ား ထြန္းညွိကာ "ဆီမီးတစ္ေထာင္" စသည္ျဖင့္ ပူေဇာ္သည့္ပြဲ၊ ဖေယာင္းတိုင္မ်ား အစီအရီ ထြန္းညွိပူေဇာ္သည့္ပြဲ၊ မီးပံုးေလးမ်ားတြင္ ေရွ႕မ်က္ႏွာစာမွာ 'ဗုဒၶံပူေဇမိ' စသည့္ စာလံုးေလးမ်ား ေဖာက္ထားျပီး ေနာက္က မီးထြန္းထားေသာ မီးစာလံုးမ်ားျဖင့္ ပူေဇာ္သည့္ပြဲ၊ ဦးေခါင္းေထာင္လ်က္ ညြတ္ကာညြတ္ကာ လႈပ္ရွားေနသည့္ နဂါးႀကီးအသြင္ သစ္၀ါးမ်ား ခပ္စိပ္စိပ္တန္းစီ ခ်ိတ္ဆြဲကာ လူမ်ားက တန္းစီ ထိန္းကိုင္ျပီး လွည့္လည္၍ မီးနဂါး လွည့္သည့္သ႑န္ ပူေဇာ္သည့္ပြဲ စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႔ရပါသည္။
ယခင္က ရန္ကုန္မီးထြန္းပြဲမ်ားလည္း အလြန္ စည္ကားပါသည္။ "မီးပံုးေလးေတြ ျဖဴျပာ၀ါနီ ခ်စ္စရာ ေကာင္းလွသည္" ဆိုသည့္အတိုင္း ဖေယာင္းတိုင္ ထည့္ထြန္းရေသာ မီးပံုးေလးမ်ားမွသည္ လွ်ပ္စစ္မီးလံုး ထည့္ထြန္းရေသာ အလြန္လွပသည့္ ပံုသ႑န္အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖန္တီးထားသည့္ မီးပံုးေလးမ်ားအထိ အမ်ိဳးမ်ိဳးထြန္းညွိ ပူေဇာ္ႀကသည္။ လမ္းအလိုက္၊ ရပ္ကြက္အလိုက္ မီးထြန္းပြဲမ်ား က်င္းပရာတြင္ စတိတ္ရႈိးမ်ား၊ အျငိမ့္ပြဲ၊ ဇာတ္ပြဲမ်ားျဖင့္ ႀကိတ္ႀကိတ္တိုး စည္ကားလွသည္။ မီးထြန္းပြဲေတာ္ ဇာတ္လမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေရးႀကသည္။
ဇာတ္လမ္းဆို၍ ဆရာသာဓု၏ ၀တၳဳတိုတစ္ပုဒ္ (ခ်ိဳးျဖဴဟု ထင္ပါသည္) တြင္ ဇာတ္ေဆာင္တစ္ေယာက္ေျပာေသာ စကားတစ္ခြန္းကို သတိရမိပါသည္။ "မီးထြန္းပြဲေတာ္ရက္မွာ မီးပံုး အနီ၊ အျပာ၊ အ၀ါ၊ အစိမ္း တစ္လံုးစီ အိမ္မွာ ခ်ိတ္ထားျပီး ထိုင္ႀကည့္ေနရင္ ျပီးတာပဲ၊ တစ္ျမိဳ႕လံုး ေလွ်ာက္ႀကည့္ရင္လည္း ဒါ့ထက္ပိုမထူးပါဘူး" ဟူေသာ သေဘာမ်ိဳး ေျပာသည့္စကားျဖစ္ပါသည္။ "ဟုတ္ေတာ့ဟုတ္သား" ဟူေသာ အေတြးျဖင့္ ျပံဳးမိပါသည္။

( ၄ ) ၀ါတြင္းကာလအစျဖစ္ေသာ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔သည္ ဓမၼစႀကာ အခါေတာ္ေန႔ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ၀ါတြင္းကာလ အဆံုးျဖစ္ေသာ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႕သည္ အဘိဓမၼာ အခါေတာ္ေန႔ျဖစ္သည္။ ၀ါတြင္းကာလ၏ ေနာက္ဆံုးဥပုသ္ေန႔ျဖစ္ေသာ သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေန႔တြင္ ဘုရားေက်ာင္းကန္မ်ား၌ ဥပုသ္သီတင္းေဆာက္္တည္ျပီး ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈျပဳႀကသည္။ သက္ႀကီး၀ါႀကီးမ်ား၊ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို အထူးတလည္ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ႀကပါသည္။
သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ပ၀ါရဏာ ျပဳႀကရသည္မွာလည္း မွတ္သားဖြယ္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ရဟန္းေတာ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ဖိတ္ႀကားကာ စုေ၀းႀကျပီး တစ္ပါးႏွင့္တစ္ပါး အျပစ္ႀကီးငယ္တို႔ကို ညႊန္ျပဆံုးမပါရန္ ၀ါစဥ္အလိုက္ ပန္ႀကားေလွ်ာက္ထားရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အိမ္ရာတည္ေထာင္သည့္ ကိစၥမ်ားကို ၀ါတြင္းသံုးလတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားရာက သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ ေက်ာ္ေသာအခါ ျပန္လည္ေဆာင္ရြက္ႀကသည္။ သတၱဘာဂ ဖူးစာေရးနတ္မင္း၏ ရံုးျပန္ဖြင့္ျပီဟု ဆုိႀကသည္။ ထိမ္းျမား လက္ထပ္ပြဲမ်ား အဆက္မျပတ္ က်င္းပႀကသကဲ့သို႔ သတင္းစာမ်ားတြင္လည္း မဂၤလာသတင္းမ်ား ေ၀ေ၀ဆာဆာ ေတြ႔ႀကရသည္။ မဂၤလာသတို႔သား၊ သတို႔သမီးတို႔ကို မဂၤလာေဆာင္ စံပယ္ပန္းကံုး ခ်ီးျမွင့္ျခင္း၊ မဂၤလာလက္စြပ္ ၀တ္ဆင္ေပးျခင္း၊ မဂၤလာလက္ေဆာင္ ေပးပို႔ျခင္း၊ တက္ေရာက္ခ်ီးျမွင့္ျခင္း စသည္တို႔အတြက္ ေက်းဇူးတင္ေႀကာင္း သတင္းစာမ်ားတြင္ တခမ္းတနား ေႀကညာႀကသည္။ က်က္သေရမဂၤလာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ေပ်ာ္ရႊင္ ႀကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းေသာ ကိစၥပါတည္း။

( ၅ ) "ႀကာငါးမည္ႀကိဳင္သင္းလို႔ လွ်ံ၀င္းတဲ့ေျပာင္ထိန္" ဟု ဖိုးသူေတာ္ ဦးမင္းစာဖြဲ႔သည့္အတိုင္း သီတင္းကၽြတ္လ၏ ရာသီပန္းသည္ ႀကာမ်ိဳးငါးပါးျဖစ္သည္။ ႀကာျဖဴ ၊ ႀကာနီ၊ ႀကာညိဳ၊ ႀကာတံဆိပ္ (ႀကာပု႑ရိက္)၊ ႀကာေခါင္းေလာင္း (ႀကာပဒုမၼာ) တို႔ျဖစ္သည္။ "ရာသီတူခြင္၊ ေရျပင္လွတင့္၊ ႀကာမ်ိဳးပြင့္၍၊ ျမတ္က်င့္ေခါင္ထြတ္၊ သီတင္းကၽြတ္ကား" ဟူ၍ ဦးေအာင္ႀကီး၏ လူးတားတြင္ ဖြဲ႔ဆိုသည့္အတိုင္း တူရာသီ၊ သီတင္းကၽြတ္လတြင္၊ ေရျပင္ထက္၌ ႀကာမ်ိဳးငါးပါးျဖင့္ တင့္တယ္ေနပံုကို ျမင္ေယာင္ႀကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ေရႏွင့္ႀကာ၊ ႀကာႏွင့္ေရ အၿပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳေနပံု၊ ႀကာရွိမွ ေရကန္တင့္တယ္ပံု၊ ေရျမင့္မွ ႀကာတင့္တယ္ပံုတို႔ကို ဥပမာျပဳ၍ စာဖြဲ႔ေလ့ ရွိႀကသည္။ "နတ္တို႔ ဖန္ေရကန္အသင့္ ႀကာအသင့္"၊ "ေရမေနာက္ ႀကာမေလွ်ာက္"၊ "ေရျမင့္ ႀကာတင့္"၊"အိုင္သာလို႔ ႀကာေပါက္" သည့္ စကားပံုမ်ားကိုလည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳႀကသည္။ လေရာင္ျဖင့္ ပြင့္ရေသာ ကုမုျဒာႀကာႏွင့္ ေနေရာင္ျဖင့္ပြင့္ရေသာ ပဒုမၼာႀကာတို႔၏ သဘာ၀ကိုလည္း စာေပမ်ားတြင္ ဥပမာျပဳ၍ ေရးဖြဲ႔ေလ့ရွိႀကသည္။
ေခတ္စမ္း ကဗ်ာစာဆို ေဒၚခင္ေစာမူ၏ "လိပ္ျပာႏွင့္ ႀကာကုမုဒ္" ဆိုေသာ ကဗ်ာ၌ ေန႔အခ်ိန္တြင္ ႏိုးႀကားေနျပီး ညေရာက္လွ်င္ အိပ္ေပ်ာ္သြားေသာ လိပ္ျပာေလးႏွင့္ ညေရာက္မွ လေရာင္ျဖင့္ ပြင့္ရေသာ ကုမုျဒာႀကာပြင့္ေလးတို႔ ခ်စ္သူခ်င္း မဆံုစည္းႏိုင္ႀကပံု၊ တစ္ေန႔တြင္ ပဒုမၼာႀကာပြင့္က နတ္သမီးေလး အေရာင္အ၀ါျဖင့္ ထြက္လာရာ လေရာင္ဟုထင္ျပီး ကုမုျဒာႀကာပြင့္ေလး ငံုရာက ပြင့္လာသည့္အတြက္ လိပ္ျပာေလးႏွင့္ ဖူးစာဆံုရပံုကို လွလွပပ ေရးဖြဲ႔ထားပါသည္။ အက်ိဳးေဆာင္ေပးေသာ ပဒုမၼာႀကာနတ္သမီးေလး အေႀကာင္းကို ဆက္စပ္သတိရမိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေရွ႔တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတိုင္း သီတင္းကၽြတ္လရာသီသည္ တူရာသီ ျဖစ္သည္။ "တူ" သည္ "တုလာ" (ခ်ိန္ခြင္) ဟူေသာ ပါ႒ိစကားမွ ဆင္းသက္သည္။ ခ်ိန္ခြင္ကိုင္စြဲေသာ ေယာက်ာ္းသ႑န္ဟု အမွတ္အသား ျပဳႀကသည္။ ခ်ိန္ခြင္ကိုင္စြဲေသာ ေစ်းသည္၊ ကုန္သည္တို႔ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ ရာသီဟုလည္း ဖြင့္ဆိုႀကသည္။ လႏွင့္ယွဥ္ေသာ စန္းယွဥ္နကၡတ္မွာ အႆ၀ဏီနကၡတ္ျဖစ္သည္။ သံုးလံုး-ျမင္းေခါင္းသ႑န္၊ ေျခာက္လံုး-ျမင္းေခါင္းသ႑န္ဟူ၍ အႆ၀ဏီနကၡတ္ကို သရုပ္ေဖာ္ႀကသည္။ လူဦးမင္း၏ သီတင္းကၽြတ္လဘြဲ႔ေလးခ်ိဳးတြင္ "တူရာသီ၀ယ္၊ သ၀ဏီငွက္၊ ႀကယ္န၀ရတ္ႏွင့္ နတ္ယႏၱရား၊ ယုန္ရထားလည္း၊ မမွားငယ္ထြက္ခ်ိန္၊ ျပကၡဒိန္၀ယ္၊ ႏွစ္သိန္ရည္တူ၊ ျပိဳင္းမင္းမူလို႔" ဟု ဖြဲ႔ထားပါသည္။

( ၆ ) ေယာမင္းႀကီး ဦးဖိုးလႈိင္၏ ဥတုေဘာဇနသဂၤဟက်မ္းတြင္ "ေတာ္သလင္း သီတင္းကၽြတ္ႏွစ္လသည္ သရဒဥတုမည္၏။ ေလာကသည္ပူ၏။ ေကာင္းကင္၌ အညစ္ေႀကးကင္း၏ ၊ ျဖဴစင္၏ ၊ အိုင္၊ အင္း ၊ ျမစ္ကမ္းတို့သည္ ေပၚကုန္၏။ ဟသၤာအစရွိေသာ ငွက္တို႔ျဖင့္ ျပည့္ကုန္၏။" စသည္ျဖင့္ သာယာႀကည္လင္ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ျမင္ကြင္းကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
သီတင္းကၽြတ္လသည္ မိုးရာသီကုန္ဆံုးျပီး ေဆာင္းရာသီ၀င္လုဆဲျဖစ္၍ "မိုးစဲေလသာ" "မိုးစဲလင္းပြင့္" ရာသီျဖစ္သည္။ ပတ္၀န္းက်င္ သာယာႀကည္လင္သည္။ မိုးကုန္ခါနီး "ပလႅင္ေဆးမိုး" ေခၚ မိုးႀကီး သြန္းျဖိဳးသည့္အတြက္ ဘုရားေက်ာင္းကန္မ်ားရွိ သင္ပုတ္ပလႅင္မ်ား၌ တင္က်န္ေနေသာ ဆြမ္းအညစ္အေႀကးမ်ားအားလံုး သန္႔ရွင္းစင္ႀကယ္သြားသည္။ ၀ါလကင္းလြတ္ခ်ိန္တြင္ မိုးမင္းက ပလႅင္ေဆးမိုးျဖင့္ ႏႈတ္ဆက္လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟုဆုိႏိုင္ပါသည္။
“သီတင္းကၽြတ္ၿပီေလ၊ သီတင္းကၽြတ္ၿပီေလ၊ သီတင္းကၽြတ္ခ်ိန္မွာေလ” ဟူေသာ ေပ်ာ္ရႊင္တက္ႂကြသည့္ ေတးသံမ်ား ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေ၀ေ၀စည္စည္ ေပၚထြက္ေနပါသည္။

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဗ်ာ

ေလးစားစြာျဖင့္