ေခြးေဟာင္ခံရသူတိုင္းဟာ သူခိုး မဟုတ္သလို ဆံပင္ရွည္ထားသူတိုင္းလဲ အႏုပညာသမား မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ဳိ႔လူေတြမွာ “ႏွိမ္ၾကည့္တတ္တဲ့” မ်က္လံုးေတြရွိတယ္။ ကိုယ္ျမင္သမွ် “လူ”ကို အဲဒီမ်က္လံုးေတြက “အထင္အျမင္” မွားေစတတ္တယ္။
ရံုးပိတ္ရက္ေတြမွာ နာမက်န္းတဲ့ မိခင္ကို ၾကည့္ဖို႔ျပန္တဲ့ မိန္းမကို သူက ေသာၾကာေန႔ ညတိုင္း ဘူတာရံု လိုက္ပို႔တတ္တယ္။ သူ႔ မိန္းမစီးတဲ့ ရထားထြက္ျပီး ၁၀မိနစ္အၾကာမွာ မိန္းမ မရွိတုန္း အိမ္မွာ လာကူေပးမဲ့ သူ႔ညီမစီးတဲ့ ရထားဆိုက္တယ္။ တနဂၤေႏြေန႔မွာေတာ့ မိန္းမနဲ႔ ညီမရဲ႔ ခရီးစဥ္က ေျပာင္းျပန္ပါ။ ညီမစီးတဲ့ ရထားထြက္ျပီး ၁၀မိနစ္မွ မိန္းမစီးတဲ့ ရထားဆိုက္တယ္။
တစ္ညမွာ ညီမရဲ႔ ရထားထြက္သြားျပီး မိန္းမ ျပန္အလာကို သူဆက္ေစာင့္ေနခဲ့တယ္။ ဘူတာ၀န္ထမ္းတစ္ဦးက သူ႔ဆီေလွ်ာက္လာျပီး “ဆရာ.. ခင္ဗ်ာ သိပ္ပိုင္တာပဲ။ တစ္ေန႔ေန႔ မိသြားမွာ မစိုးရိမ္ဘူးလား” လို႔ ရယ္က်ဲက်ဲနဲ႔ ေမးေတာ့တယ္။
တစ္ခ်ဳိ႔ လူေတြက တစ္ျခားသူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရမွာ “ၾကိဳတင္ ႐ႈတ္ခ်မဲ့” မ်က္မွန္ကို တပ္ထားတတ္တယ္။ လူေတြကို ေလးေထာင့္ “ေဘာင္”ထဲ ထည့္ျပီး သူရဲ႔အက်င့္စရိုက္၊ သူ႔ရဲ႔ သေဘာထားကို ေဘာင္ခတ္ျပီး “သူက လူဆိုး”“သူက လူေကာင္း” “ေနာက္မီးလင္းေနတာ” “သူ႔ကိုယ္သူ ဟုတ္လွျပီ ထင္ေနတာ” လို႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ေပးေတာ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ အထင္နဲ႔အျမင္က တက္တက္စင္ေအာင္ လဲြေနတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။
ေနာက္အျဖစ္အပ်က္ တစ္ခုက ဆိုင္တစ္ဆိုင္ရဲ႔ စားပဲြတစ္လံုးမွာ အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ဦး ထုိင္ျပီး အစားစားေနၾကတယ္။ တစ္ေယာက္က သူ႔ထီးကို စားပဲြေဘးမွာ ေထာင္ထားတယ္။ က်န္တဲ့တစ္ေယာက္ အရင္စားျပီးေတာ့ အေယာင္ေယာင္ အမွားမွားနဲ႔ ထီးကို ယူျပီး ထထြက္ဖို႔ လုပ္တယ္။ ဒါကို ထီးပိုင္ရွင္ အမ်ဳိးသမီးက ျမင္ေတာ့ “ဒါ ကြ်န္မရဲ႔ ထီး” ဆိုုျပီး လွမ္းေအာ္တယ္။ အယူမွားသြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးက အားတုန္႔အားနာနဲ႔ ကိုယ့္ထီးလို႔ထင္ျပီး ယူမိေၾကာင္း ေတာင္းပန္ပါတယ္။
ထီးမွားယူမိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးက ဆိုင္အျပင္ ေရာက္ေတာ့ ထီး၀ယ္ဖို႔ သတိရလိုက္တယ္။ အျပန္လမ္းမွာ သူနဲ႔သားအတြက္ ထီးႏွစ္ေခ်ာင္း ၀ယ္လိုက္တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ဆိုင္မွာေတြ႔ခဲ့တဲ့ ထီးပိုင္ရွင္ကို ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ျပန္ေတြ႔လိုက္တယ္။ ထီးပိုင္ရွင္က သူ႔လက္ထဲက ထီးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၾကည့္ျပီး အထင္အျမင္ေသးတဲ့ ပံုစံနဲ႔ “ မဆိုးဘူးဘဲ.. ဒီေန႔ တြက္ေျခကိုက္တာပဲ” လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။
တစ္ခ်ဳိ႔လူေတြက တစ္ျခားသူကို ေ၀ဖန္တဲ့အခါမွာ ႔ ျအဲဒီလူကို “အေကာင္း” သို႔မဟုတ္ “အဆိုး” လိုမင္ျပီး ကိုယ္ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို ေပးတတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္အတြက္ “အေကာင္း” လို႔ ထင္တဲ့လူကို သူ႔ရဲ႔စကား၊ သူ႔ရဲ႔ ေကာင္းကြက္ကို ၾကည့္ျပီး ေ၀ဖန္တယ္။ ကိုယ့္အတြက္ “အဆိုး” လို႔ျမင္သူကိုေတာ့ ကိုယ္ျမင္သမွ် မေကာင္းကြက္ေတြကို သူ႔အေပၚ ပံုေအာပစ္လိုက္တတ္ၾကတယ္။ ဒါကို “Halo Effect” (ေရာင္ျခည္အ၀န္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ) လို႔ေခၚတယ္။ ဥပမာ - လူေတြက လကို ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ လရဲ႔ေဘးမွာ ျဖာထြက္ေနတဲ့ ေရာင္ျခည္ကိုလဲ သတိထားမိတတ္ၾကသလိုေပါ့။
တစ္ခ်ဳိ႔ လူေတြက ကိုယ့္ရဲ႔ ပထမဆံုးျမင္တဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္နဲ႔ တစ္ျခားလူတစ္ေယာက္ရဲ႔ အျပဳအမႈ၊ အေျပာအဆိုကို ေ၀ဖန္တတ္ၾကတယ္။ စကားပံုတစ္ခုမွာ “ႏွိမ္ၾကည့္တတ္တဲ့ အၾကည့္ဟာ အသိဥာဏ္မရွိတဲ့ ကေလးနဲ႔ တူတယ္” လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ လူအမ်ားစုက ကိုယ့္ကို နားမလည္သလို ကုိယ္ကလဲ လူတိုင္းကို နားလည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏွိမ့္က်တဲ့အၾကည့္၊ အထင္အျမင္မွားတဲ့ အေတြးမ်ဳိးနဲ႔ တစ္ဖက္သားကို မေ၀ဖန္သင့္ဘူး။ ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရရင္လဲ စိတ္ထဲမွာ ေတးမွတ္မထားသင့္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ပထမဆံုး ၾကယ္သီးတစ္လံုးကို လူတိုင္း မွားတပ္မိခဲ့ဖူးၾကမယ္ မဟုတ္ပါလား....
ရံုးပိတ္ရက္ေတြမွာ နာမက်န္းတဲ့ မိခင္ကို ၾကည့္ဖို႔ျပန္တဲ့ မိန္းမကို သူက ေသာၾကာေန႔ ညတိုင္း ဘူတာရံု လိုက္ပို႔တတ္တယ္။ သူ႔ မိန္းမစီးတဲ့ ရထားထြက္ျပီး ၁၀မိနစ္အၾကာမွာ မိန္းမ မရွိတုန္း အိမ္မွာ လာကူေပးမဲ့ သူ႔ညီမစီးတဲ့ ရထားဆိုက္တယ္။ တနဂၤေႏြေန႔မွာေတာ့ မိန္းမနဲ႔ ညီမရဲ႔ ခရီးစဥ္က ေျပာင္းျပန္ပါ။ ညီမစီးတဲ့ ရထားထြက္ျပီး ၁၀မိနစ္မွ မိန္းမစီးတဲ့ ရထားဆိုက္တယ္။
တစ္ညမွာ ညီမရဲ႔ ရထားထြက္သြားျပီး မိန္းမ ျပန္အလာကို သူဆက္ေစာင့္ေနခဲ့တယ္။ ဘူတာ၀န္ထမ္းတစ္ဦးက သူ႔ဆီေလွ်ာက္လာျပီး “ဆရာ.. ခင္ဗ်ာ သိပ္ပိုင္တာပဲ။ တစ္ေန႔ေန႔ မိသြားမွာ မစိုးရိမ္ဘူးလား” လို႔ ရယ္က်ဲက်ဲနဲ႔ ေမးေတာ့တယ္။
တစ္ခ်ဳိ႔ လူေတြက တစ္ျခားသူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရမွာ “ၾကိဳတင္ ႐ႈတ္ခ်မဲ့” မ်က္မွန္ကို တပ္ထားတတ္တယ္။ လူေတြကို ေလးေထာင့္ “ေဘာင္”ထဲ ထည့္ျပီး သူရဲ႔အက်င့္စရိုက္၊ သူ႔ရဲ႔ သေဘာထားကို ေဘာင္ခတ္ျပီး “သူက လူဆိုး”“သူက လူေကာင္း” “ေနာက္မီးလင္းေနတာ” “သူ႔ကိုယ္သူ ဟုတ္လွျပီ ထင္ေနတာ” လို႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ေပးေတာ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ အထင္နဲ႔အျမင္က တက္တက္စင္ေအာင္ လဲြေနတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။
ေနာက္အျဖစ္အပ်က္ တစ္ခုက ဆိုင္တစ္ဆိုင္ရဲ႔ စားပဲြတစ္လံုးမွာ အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ဦး ထုိင္ျပီး အစားစားေနၾကတယ္။ တစ္ေယာက္က သူ႔ထီးကို စားပဲြေဘးမွာ ေထာင္ထားတယ္။ က်န္တဲ့တစ္ေယာက္ အရင္စားျပီးေတာ့ အေယာင္ေယာင္ အမွားမွားနဲ႔ ထီးကို ယူျပီး ထထြက္ဖို႔ လုပ္တယ္။ ဒါကို ထီးပိုင္ရွင္ အမ်ဳိးသမီးက ျမင္ေတာ့ “ဒါ ကြ်န္မရဲ႔ ထီး” ဆိုုျပီး လွမ္းေအာ္တယ္။ အယူမွားသြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးက အားတုန္႔အားနာနဲ႔ ကိုယ့္ထီးလို႔ထင္ျပီး ယူမိေၾကာင္း ေတာင္းပန္ပါတယ္။
ထီးမွားယူမိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးက ဆိုင္အျပင္ ေရာက္ေတာ့ ထီး၀ယ္ဖို႔ သတိရလိုက္တယ္။ အျပန္လမ္းမွာ သူနဲ႔သားအတြက္ ထီးႏွစ္ေခ်ာင္း ၀ယ္လိုက္တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ဆိုင္မွာေတြ႔ခဲ့တဲ့ ထီးပိုင္ရွင္ကို ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ျပန္ေတြ႔လိုက္တယ္။ ထီးပိုင္ရွင္က သူ႔လက္ထဲက ထီးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၾကည့္ျပီး အထင္အျမင္ေသးတဲ့ ပံုစံနဲ႔ “ မဆိုးဘူးဘဲ.. ဒီေန႔ တြက္ေျခကိုက္တာပဲ” လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။
တစ္ခ်ဳိ႔လူေတြက တစ္ျခားသူကို ေ၀ဖန္တဲ့အခါမွာ ႔ ျအဲဒီလူကို “အေကာင္း” သို႔မဟုတ္ “အဆိုး” လိုမင္ျပီး ကိုယ္ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို ေပးတတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္အတြက္ “အေကာင္း” လို႔ ထင္တဲ့လူကို သူ႔ရဲ႔စကား၊ သူ႔ရဲ႔ ေကာင္းကြက္ကို ၾကည့္ျပီး ေ၀ဖန္တယ္။ ကိုယ့္အတြက္ “အဆိုး” လို႔ျမင္သူကိုေတာ့ ကိုယ္ျမင္သမွ် မေကာင္းကြက္ေတြကို သူ႔အေပၚ ပံုေအာပစ္လိုက္တတ္ၾကတယ္။ ဒါကို “Halo Effect” (ေရာင္ျခည္အ၀န္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ) လို႔ေခၚတယ္။ ဥပမာ - လူေတြက လကို ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ လရဲ႔ေဘးမွာ ျဖာထြက္ေနတဲ့ ေရာင္ျခည္ကိုလဲ သတိထားမိတတ္ၾကသလိုေပါ့။
တစ္ခ်ဳိ႔ လူေတြက ကိုယ့္ရဲ႔ ပထမဆံုးျမင္တဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္နဲ႔ တစ္ျခားလူတစ္ေယာက္ရဲ႔ အျပဳအမႈ၊ အေျပာအဆိုကို ေ၀ဖန္တတ္ၾကတယ္။ စကားပံုတစ္ခုမွာ “ႏွိမ္ၾကည့္တတ္တဲ့ အၾကည့္ဟာ အသိဥာဏ္မရွိတဲ့ ကေလးနဲ႔ တူတယ္” လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ လူအမ်ားစုက ကိုယ့္ကို နားမလည္သလို ကုိယ္ကလဲ လူတိုင္းကို နားလည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏွိမ့္က်တဲ့အၾကည့္၊ အထင္အျမင္မွားတဲ့ အေတြးမ်ဳိးနဲ႔ တစ္ဖက္သားကို မေ၀ဖန္သင့္ဘူး။ ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရရင္လဲ စိတ္ထဲမွာ ေတးမွတ္မထားသင့္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ပထမဆံုး ၾကယ္သီးတစ္လံုးကို လူတိုင္း မွားတပ္မိခဲ့ဖူးၾကမယ္ မဟုတ္ပါလား....
0 comments:
Post a Comment